İstanbul, Türkiye, 30 Nisan 2025—IFC, Türkiye'nin uluslararası yolcu trafiği açısından ikinci en büyük havalimanı olan Antalya Havalimanı'nın modernizasyonu ve genişlemesi projesinin uzun vadeli yeniden finansmanını desteklemek için yeni bir yatırım duyurdu.

 

Havalimanın genişlemesi, kapasite artırımı ve hizmetlerin iyileştirilmesinin yanı sıra, ülkenin turizm sektörünü güçlendirmekte ve ekonomik büyümeyi teşvik etmektedir.

 

Dünya Bankası Grubu üyesi Uluslararası Finanas Kururluşu (International Finance Corporation - IFC)'den alınan kredi ile Antalya'da faaliyete geçen Antalya Havalimanında bulunan POTAS Antalya hava ikmal tesisidir.

​

Özlem Akademi Eğitim ve Danışmanlık AŞ. Projesi:

​

1️⃣ QRA – Nicel Risk Analizi (Quantitative Risk Assessment)

​

Tesis genelinde proses güvenliği açısından risklerin nicel olarak değerlendirilmesi amacıyla QRA analizi yürütülmüştür.
Bu kapsamda:

• HAZOP (Hazard and Operability Study): Proses akış diyagramları üzerinde tehlike senaryoları sistematik olarak analiz edilmiştir.

• LOPA (Layer of Protection Analysis): Kritik koruma katmanları ve bağımsız güvenlik fonksiyonlarının yeterliliği belirlenmiştir.

• SIL (Safety Integrity Level) Analizi: Güvenlik enstrümantasyonlu sistemlerin hedef güvenlik seviyeleri hesaplanmıştır.

• FTA (Fault Tree Analysis): Tehlikeli olayların oluşum yolları kök nedenlerine ayrıştırılmıştır.

• ETA (Event Tree Analysis): Olay sonrası senaryoların olasılık zincirleri modellenmiştir.

Elde edilen verilerle, bireysel risk (Individual Risk) ve sosyal risk (Societal Risk) eğrileri oluşturularak, tesisin uluslararası kabul gören kriterlere göre (örn. UK HSE Tolerability Criteria) uygunluğu değerlendirilmiştir.

​

2️⃣ FERA – Yangın ve Patlama Risk Analizi (Fire and Explosion Risk Assessment)

​

FERA çalışmasıyla tesis genelinde olası yangın, patlama ve toksik yayılım senaryoları modellenmiştir.
Bu analizlerde:

• Kritik ekipman bölgeleri (depolama tankları, proses hatları, yükleme alanları) incelenmiş,

• Alev yayılımı, radyasyon etkisi, patlama basıncı ve ısı etkisi mesafeleri hesaplanmış,

• Acil durum senaryoları ve etki yarıçapları belirlenmiştir.

Sonuçlar, yangın ve patlama dayanım kriterleri, kaçış yolları planlaması ve koruma önlemlerinin tasarımı için temel teşkil etmiştir.

​

3️⃣ EERA – Acil Durum Kaçış, Kurtarma ve Tahliye Analizi (Emergency Escape, Evacuation and Rescue Analysis)

​

EERA çalışmasında tesisin acil durum yönetim kapasitesi detaylı şekilde incelenmiştir:

• Tesis planları üzerinden kaçış yolları ve toplanma alanları analiz edilmiştir.

• Radyasyon, ısı akısı, toksik konsantrasyon haritaları dikkate alınarak güvenli tahliye rotaları oluşturulmuştur.

• Acil durum ekipleri ve müdahale süreleri uluslararası performans kriterlerine göre değerlendirilmiştir.
  Bu analiz, tesisin EER (Escape, Evacuation and Rescue) stratejilerinin optimizasyonuna katkı sağlamıştır.

​

4️⃣ Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD)

​

ATEX 99/92/EC ve EN 60079-10-1 / EN 60079-14 standartlarına uygun olarak, tesis için Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlanmıştır.
Bu kapsamda:

• Tehlikeli bölgelerin (Zone 0, 1, 2 / 20, 21, 22) sınıflandırması yapılmıştır.

• Potansiyel ateşleme kaynakları belirlenmiş ve kontrol tedbirleri tanımlanmıştır.

• Ex-proof ekipman seçimi, havalandırma tasarımı ve toz birikimi önleme tedbirleri belirlenmiştir.

​

​

5️⃣ BEKRA / SEVESO Kapsamında Üst Seviyeli Kuruluş İçin Yürütülen Adımlar

​

POTAS Antalya terminali prosesinde kullanılan JET A1, AVGAS vb. diğer yanıcı kimyasallar nedeniyle BEKRA Yönetmeliği (Büyük Endüstriyel Kaza Risklerinin Kontrolü Hakkında Yönetmelik) kapsamında üst seviyeli kuruluş sınıfına girmiştir.

Bu kapsamda Özlem Akademi olarak, Seveso III Direktifi (2012/18/EU) gerekliliklerine tam uyum sağlayacak şekilde aşağıdaki adımlar gerçekleştirilmiştir:

​

Tehlikeli Madde Envanteri ve Toplama Kuralı Hesaplamaları

• Tüm proses, depolama ve yardımcı ünitelerde bulunan tehlikeli maddeler CAS numarası ve CLP/GHS sınıflarına göre belirlenmiştir.

• BEKRA Ek-1 uyarınca her madde için alt ve üst seviye eşik değerleri analiz edilmiştir.

• Aynı tehlike kategorisine ait maddeler için toplama kuralı (∑ qᵢ / Qᵢ ≥ 1) uygulanarak tesisin üst seviye statüsü doğrulanmıştır.

• Bu analiz, QRA modellemesiyle ilişkilendirilerek toplam risk profilinin nicel doğrulaması yapılmıştır.

 

Güvenlik Yönetim Sistemi (GYS) Kurulumu:

Üst seviyeli kuruluş olmanın gereği olarak, BEKRA Yönetmeliği Ek-3’te tanımlanan GYS bileşenleri tesis bazında yapılandırılmıştır:

• Organizasyonel yapı ve sorumluluklar

• İşletme prosedürleri ve güvenli çalışma talimatları

• Değişiklik yönetimi (MOC)

• Eğitim, yetkinlik ve farkındalık planı

• Proses güvenliği göstergeleri (PSPI)

• Acil durum planlaması, iç ve dış müdahale entegrasyonu

• Denetim ve iyileştirme döngüsü (Planla–Uygula–Kontrol Et–Önlem Al)

Bu sistem, ISO 45001 ve ISO 14001 yönetim sistemleriyle entegre biçimde çalışacak şekilde tasarlanmıştır.

​

Güvenlik Raporu Hazırlanması :

Üst seviyeli kuruluş yükümlülüğü gereği, BEKRA Ek-2 formatına uygun Güvenlik Raporu (Safety Report) hazırlanmıştır.
Bu kapsamda:

• Tesis genel yerleşimi, proses açıklamaları, kimyasal envanter ve güvenlik sistemleri dokümante edilmiştir.

• Büyük kaza senaryoları, olasılık hesapları ve etki analizleri (QRA ve FERA çıktılarıyla birlikte) rapor formatına entegre edilmiştir.

• Toplum üzerindeki etkiler, çevresel sonuçlar ve müdahale planları detaylandırılmıştır.

• Raporun tamamı IFC–FMO–Proparco çevre ve sosyal gereklilikleri (Performance Standard 1–4) ile uyumlu hale getirilmiştir.

​

Büyük Kaza Senaryo Raporu:

BEKRA Yönetmeliği’nin Ek-2 / Bölüm B gereği, üst seviyeli kuruluşlar için hazırlanan Güvenlik Raporu’nun temel bileşenlerinden biri Büyük Kaza Senaryo Raporudur.
Bu rapor, tesisteki proses ve depolama ünitelerinde oluşabilecek ciddi kazaların nedenlerini, etkilerini ve kontrol önlemlerini sistematik biçimde değerlendirir.

Büyük kaza senaryoları, yapılan HAZOP, LOPA, FTA ve ETA analizlerinden türetilmiş olay zincirlerine dayalı olarak oluşturulmuştur.
Belirleme süreci şu adımlarla yürütülmüştür:

1. Tehlikeli ekipmanların belirlenmesi: Vade Mecum, DOE F&EI ve ICI MOND analizlerinin yapılması

2. Kritik tehlike kaynaklarının belirlenmesi: Depolama tankları, pompa istasyonları, tanker dolum sahası vb. HAZOP, LOPA ve SIL, CCF ve SPAR-H analizlerinin yapılması

3. Başlatıcı olayların (initiating events) tanımlanması: Sızıntı, ekipman arızası, insan hatası, kontrol sistemleri arızası gibi faktörler.

4. Koruma katmanlarının ve başarısızlık olasılıklarının (Independent Protection Layers) modellenmesi.

5. Olasılık ve etki hesapları: Her senaryonun oluşma ihtimali ve sonuçlarının büyüklüğü sayısal olarak değerlendirilmiştir. (FTA ve ETA analizi)

 

Dahili Acil Durum Planı:

• İç Acil Durum Planı (İADP): Tesis personelinin, ekipmanların ve müdahale araçlarının koordinasyonu, EERA analiz sonuçları dikkate alınarak hazırlanmıştır.

• Dış Acil Durum Planı (DADP): Yerel otoriteler (Belediye, İtfaiye, AFAD ve Çevre Müdürlüğü eşdeğeri kurumlar) ile uyumlu olacak biçimde oluşturulmuş, tatbikat senaryoları önerilmiştir.

• Planlarda kaçış yolları, toplanma noktaları, iletişim zinciri ve müdahale süreleri modellenmiştir.

 

 Kamunun Bilgilendirilmesi ve BEKRA Bildirimleri:

• BEKRA Yönetmeliği Madde 11 kapsamında, tesis çevresinde yaşayan halka yönelik kamunun bilgilendirilmesi metni hazırlanmıştır.

• Tesisin web sitesine entegre edilebilecek bilgilendirme sayfası taslağı ve yetkili kurum bildirim dosyaları oluşturulmuştur.

• Bilgilendirme içeriğinde; olası kaza türleri, alınan önlemler ve acil durumda izlenecek yollar açıklanmıştır.