Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğe Göre Büyük Kaza Senaryo Dokümanı Tebliği

​

Yükümlülükler:

​

Alt veya üst seviyeli bir kuruluşun işletmecisi, belirtilen biçim ve genel kurallara uyarak ve asgari gerekleri yerine getirerek büyük kaza senaryo dokümanını hazırlar veya hazırlatır. Büyük kaza senaryo dokümanı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na gönderilmez, kuruluşta muhafaza edilir.

​

Büyük Kaza Senaryo Dokümanı Hazırlama Süresi:

​

İşletmeye yeni açılacak kuruluşun işletmecisi, işletmeye açıldığı tarihten itibaren senaryolar oluşturarak bir yıl içinde büyük kaza senaryo dokümanını hazırlar. Devam eden üç yıl içinde her yıl senaryo yapılması şartı ile tüm tehlikeli ekipmanlar için senaryolar en geç dört yılda tamamlanır.

​

Birinci madde süresi boyunca kuruluştaki tehlikeli ekipman sayısının değişmesi süreyi uzatmaz.

​

Birinci madde süresi sonrasında kuruluşa tehlikeli ekipman girdiğinde, ekipmanın işletmeye alınmadan önce senaryo tamamlanır.

​

Yabancı Dil Kaynakları: Yabancı dildeki kaynaklar kullanıldığında, dokümanlara yeminli tercüman tarafından hazırlanan Türkçe çeviriler eklenir.

​

BÜYÜK KAZA SENARYO DOKÜMANINA İLİŞKİN ASGARİ GEREKLER:

​

•    Büyük kaza senaryo dokümanı ekibi: Senaryo dokümanı hazırlamak için bir ekip oluşturulmalıdır.

​

•  Senaryoların hazırlanması adımları: Tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması, tehlikeli ekipmanların belirlenmesi, dahili tehlikelerin tanımlanması, harici tehlikelerin tanımlanması, büyük kaza senaryolarının oluşturulması, analizi ve değerlendirilmesi gibi adımlar izlenir.

​

•    Tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması: Tehlikeli maddeler tanımlanır ve sınıflandırılır. SEA Yönetmeliği esas alınır.

​

•     Tehlikeli ekipmanların belirlenmesi: Tehlikeli ekipmanlar belirlenir ve listelenir.

​

•     Dahili tehlikelerin tanımlanması: Tehlikeli ekipmanlara ilişkin dahili tehlikeler tanımlanır.

​

•     Harici tehlikelerin tanımlanması: Kuruluşun çevresindeki harici tehlikeler tanımlanır.

​

•    Büyük kaza senaryolarının oluşturulması, analizi ve değerlendirilmesi: Senaryolar oluşturulur, frekansları hesaplanır, sınır değerlerle karşılaştırılır ve gerekli tedbirler kararlaştırılır.

​

•   Diğer hususlar: Kritik ekipmanlar, frekans hesaplama yöntemleri, operatör hataları, bağımsızlık ve etkinlik prensipleri gibi diğer önemli hususlar belirtilir.

 

Büyük kaza senaryo dokümanının hazırlanması için izlenmesi gereken adımlar aşağıda detaylı bir şekilde açıklanmıştır:

​

Adım 1: Tehlikeli Maddelerin Belirlenmesi ve Sınıflandırılması: 

​

a) Tehlikeli maddelerin belirlenmesi: Tehlikeli maddeler, yerel yönetmeliklere ve standartlara uygun olarak tanımlanır.

​

b) Sınıflandırma: Tehlikeli maddelerin sınıflandırılmasında SEA Yönetmeliği esas alınır.

​

c) İlave sınıflandırma: SEA Yönetmeliğinde belirtilen sınıflandırmaların ötesinde ilave sınıflandırmalar yapılabilir. Bu sınıflandırmalarda güvenlik bilgi formları ve uluslararası veri tabanlarından faydalanılır.

​

Adım 2: Tehlikeli Ekipmanların Belirlenmesi:

​

a) Yöntem: Tehlikeli ekipmanlar, belirlenen tanımlara uygun olarak işletmeci tarafından benimsenen yöntem veya yöntemler kullanılarak belirlenir.

​

b) İşlemler, hesaplamalar ve kabuller: Tehlikeli ekipmanların belirlenmesi için yapılan işlemler, hesaplamalar ve kabuller senaryo dokümanı ekine eklenir.

​

c) Ekipman Listesi: Belirlenen tehlikeli ekipmanların bir listesi tablo şeklinde sunulur. Bu listede ekipmanın adı, kodu, tesis, içerdiği tehlikeli madde gibi bilgiler bulunur.

​

d) Özel Durumlar: Tehlikeli ekipmanların belirlenmesi sırasında, maddelerin depolandığı farklı koşullar da dikkate alınır. Literatürdeki yöntemlerle ekipman tespit edilemezse, miktar ve nitelik dikkate alınarak işletmeci tarafından benimsenen kriterlere göre tehlikeli ekipman belirlenir.

​

Adım 3: Dahili Tehlikelerin Tanımlanması:

​

a) Yöntem ve Listeleme: İşletmeci tarafından benimsenen yöntem veya yöntemler kullanılarak tehlikeli ekipmanlara ait dahili tehlikeler tanımlanır. Her bir tehlikeli ekipman için dahili tehlikeler liste halinde sunulur.

​

b) Geçmiş Kaza ve Ramak Kala Kayıtları: Dahili tehlikelerin belirlenmesinde, kuruluş içinde veya dışında geçmişte yaşanmış kazalar, ramak kala kayıtları ve kaza veri bankalarındaki kayıtlar dikkate alınır.

​

Adım 4: Harici Tehlikelerin Tanımlanması:

​

a) Dikkat Edilecek Hususlar: Harici tehlikelerin tanımlanmasında kuruluşun sınır komşusu işyerlerinden kaynaklanabilecek olaylar, çevresel özellikler, altyapı çalışmaları, meteorolojik hadiseler gibi hususlar dikkate alınır.

​

b) Listeleme ve Mekanizmalar: Harici tehlikeler her bir tehlikeli ekipman için liste halinde sunulur ve hangi mekanizma veya mekanizmalarla büyük endüstriyel kazaya sebep olabileceği belirtilir.

​

c) Geçmiş Kaza ve Ramak Kala Kayıtları: Harici tehlikelerin belirlenmesinde geçmişte yaşanmış kazalar, ramak kala kayıtları ve kaza veri bankalarındaki kayıtlar dikkate alınır.

​

Adım 5: Büyük Kaza Senaryolarının Oluşturulması, Analizi ve Değerlendirilmesi

​

a) Senaryoların Oluşturulması: Her bir tehlikeli ekipman üzerinden büyük kaza senaryoları oluşturulur. Senaryolar, olası yayılım, yangın veya patlama olaylarını içerecek şekilde detaylı olarak tanımlanır.

​

b) Frekansın Hesaplanması: Oluşturulan senaryolar, büyük endüstriyel kaza frekansının sınır değeri ile karşılaştırılmak üzere analiz edilir ve büyük endüstriyel kaza meydana gelme frekansı hesaplanır.

​

c) Sınır Değerin Karşılaştırılması: Her senaryonun meydana gelme frekansı, büyük endüstriyel kaza frekansının sınır değeri ile karşılaştırılır.

​

d) Tedbirlerin Kararlaştırılması ve Uygulanması: Senaryo frekansı sınır değeri üzerinde ise, gerekli tedbirler kararlaştırılır ve uygulanır.

 

Bu belgede, "Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik" gerekliliklerine uygun olarak büyük kaza senaryo dokümanının nasıl hazırlanması gerektiği ve büyük endüstriyel kaza frekansının sınır değeri belirtilmektedir.

​

Büyük Endüstriyel Kaza Frekansının Sınır Değeri :

 

İşletmeci, büyük kazalara sebep olabilecek tehlikeli ekipmanlar için her bir büyük endüstriyel kaza senaryosunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yıl veya daha düşük bir değere indirir.

Bu belge, büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla bir işletmenin bu yönetmeliklere uygun olarak büyük kaza senaryo dokümanını nasıl hazırlaması gerektiğini ve ne tür değerlerin hedeflendiğini açıklar.

​

Kantitatif Risk Değerlendirme ve GYS hakkında detaylı fikir sahibi olabilmek maksadı ile Makale ve Blog bölümünü inceleyiniz.

​